Αναλυτικά οι προτάσεις του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ για τη Σίφνο

1. Θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος

1.1. Υποδομές για την υγεία:

Κοινή είναι η διαπίστωση ότι στα θέματα υποδομών για την υγεία η κατάσταση είναι οριακή πλέον στη Σίφνο, όπως και σε άλλα νησιά του Ν Αιγαίου. Μετά την συνταξιοδότηση της νοσηλεύτριας που υπηρετούσε στο Πολυδύναμο Ιατρείο Σίφνου, έχει παραμείνει σε αυτό μία μόνο νοσηλεύτρια που πρέπει να ανταποκρίνεται σε επισκέψεις 50-60 ατόμων καθημερινά το χειμώνα και πολύ περισσότερων το καλοκαίρι. Υπάρχουν μέρες που δεν υπάρχει γιατρός και η μοναδική αγροτική γιατρός έχει ενημερώσει τους προϊσταμένους της και τον Εισαγγελέα Σύρου ότι δεν μπορεί να είναι σε εφημερία κάθε μέρα και γι’ αυτό δεν θα αναλαμβάνει πέρα από 10 εφημερίες το μήνα. Η κατάσταση γίνεται ιδιαίτερα ασφυκτική λόγω των πολυάριθμων επισκεπτών κάθε ηλικίας το καλοκαίρι που απαιτούν εγρήγορση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού 24 ώρες το 24ωρο όχι μόνο για απλά περιστατικά αλλά και για σοβαρά.

Ο Δήμος Σίφνου έχει απευθυνθεί από τις αρχές Φεβρουαρίου στις αρμόδιες αρχές (υπουργείο, ΔΥΠΕ Πειραιώς και Αιγαίου, Γ.Ν. Σύρου) αλλά δεν έχουν ακόμα συμπληρωθεί οι ανάγκες του Πολυδύναμου Περιφερειακού Ιατρείου Σίφνου για έναν αγροτικό γιατρό (η θέση έμεινε κενή μιας και η σχετική προκήρυξη κατέστη άγονη) και ένα γιατρό γενικής ιατρικής (οργανική θέση).

Το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» είναι ιδιαίτερα πετυχημένο και εξυπηρετεί δεκάδες ηλικιωμένους αλλά είναι άγνωστο αν θα συνεχίσει. Η συνέχιση της χρηματοδότησης του είναι αβέβαιη προς το παρόν και το Υπουργείο έχει προκηρύξει μέχρι τώρα μια μορφή του που θα παρέχει υπηρεσίες φροντίδας στο σπίτι μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχει στην οικογένεια ένας καταγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ άνεργος!

Μια αποτελεσματική πολιτική πρόληψης για θέματα υγείας και πρωτοβάθμιας φροντίδας για την υγεία στο Ν Αιγαίο είναι μια στοιχειώδης ανταπόκριση στις υποχρεώσεις που έχει μια διοίκηση να εξασφαλίζει ισονομία και ισοτιμία για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως αν μένουν σε μια μεγάλη πόλη ή σε ένα χωριό ή σε ένα νησί αλλά και μια πολιτική που μπορεί να βελτιώσει τα δημοσιονομικά αποτελέσματα της χώρας στον τομέα της υγείας.

Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση. Η απουσία αξιοπρεπών υπηρεσιών πρόληψης και πρωτοβάθμιας φροντίδας – αντιμετώπισης στο νησί περιστατικών που δεν απαιτούν νοσηλεία σε νοσοκομείο, έχει συχνά ως αποτέλεσμα να εξελίσσονται απλά, διαχειρίσιμα περιστατικά σε σοβαρά, που απαιτούν, όχι λίγες φορές, διακομιδή με ελικόπτερο ή ταχύπλοο (που κοστίζουν αντιστοίχως 1700 και 3000 ευρώ την φορά), και επιβαρύνουν δυσανάλογα τις δαπάνες τόσο των οικογενειών όσο και του δημοσίου. Σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού έγιναν το 2010 συνολικά 695 μετακινήσεις από όλα τα νησιά του Αιγαίου προς νοσοκομεία στην Αττική ή άλλες περιοχές, εκ των οποίων 177 με σκάφη του Λιμενικού και 518 με ιδιωτικά.  Μεγάλος είναι ο αριθμός των διακομιδών και με ελικόπτερα.

Η διατήρηση και αναβάθμιση του προγράμματος “βοήθεια στο σπίτι” και η αναβάθμιση των υπηρεσιών πρόληψης και πρωτοβάθμιας φροντίδας στο νησί θα κόστιζε πολύ λιγότερο στο δημόσιο σύστημα υγείας, θα βελτίωνε την κατάσταση των ασφαλιστικών ταμείων και θα μείωνε τις υψηλές δαπάνες των νοικοκυριών για θέματα υγείας (είμαστε η πρώτη χώρα παγκοσμίως σε κατά κεφαλή ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία). Για παράδειγμα τα χρήματα για δυο γιατρούς και δυο νοσηλεύτριες θα μπορούσαν να εξοικονομούνται εύκολα μέσω της πρόληψης σοβαρών παθήσεων (καρδιακά, αναπνευστικά, εγκεφαλικά), κάτι που περιορίζει την ανάγκη νοσοκομειακής περίθαλψης αλλά και εσπευσμένης διακομιδής ασθενών (με ελικόπτερο ή ταχύπλοο) σε νοσοκομεία. Μείωση της ανάγκης νοσοκομειακής περίθαλψης μέσα από πρόληψη ασθενειών, τουλάχιστον αυτών που σχετίζονται με τη διατροφή και το περιβάλλον, και πραγματική βελτίωση της υγείας είναι κάτι το εφικτό αν υπάρχει η σχετική στρατηγική.

Για το θέμα ο Νίκος Χρυσόγελος κατέθεσε επερώτηση προς τον Περιφερειάρχη κ Γ.Μαχαιρίδη, ενώ προσκάλεσε τον Δήμαρχο Σίφνου στην ημερίδα για θέματα υγείας στα νησιά που σχεδιάζει η περιφερειακή κίνηση για τα τέλη Ιουνίου.

1.2. Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες / πράσινες πηγές προς όφελος της τοπικής κοινωνίας

Ο επικεφαλής του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ Ν. Αιγαίου ενθάρρυνε το Δήμο να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση μια στρατηγικής για να μετατραπεί η Σίφνος σε “πράσινο νησί” και να παράγει ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Πρώτο βήμα σε αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι η δημιουργία μας τοπικής εταιρίας παραγωγής πράσινης ενέργειας με τη συμμετοχή του Δήμου, επαγγελματικών φορέων και όσων Σιφνιών θελήσουν να συμμετάσχουν.

Σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης έχει και ο τομέας της εξοικονόμησης ενέργειας (μέσω και της εκπαίδευσης εργαζομένων στον κατασκευαστικό τομέα).

Ο Νίκος Χρυσόγελος πρότεινε, επίσης,

(α) την καθιέρωση ενός ετήσιου θεσμού παρουσίασης καινοτόμων μεθόδων εξοικονόμησης ενέργειας και παραγωγής πράσινης ενέργειας κατάλληλων να εφαρμοστούν σε νησιά, όπως η Σίφνος. Υπάρχουν σήμερα και Σιφνιοί επιστήμονες που συμμετέχουν σε παρόμοια καινοτόμα προγράμματα.

(β) την οργανωμένη  συνεργασία του νησιού με ευρωπαϊκά και ελληνικά πανεπιστήμια και περιβαλλοντικούς φορείς για εκπαίδευση στο πεδίο σε θέματα βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε παραδοσιακούς οικισμούς, στο πλαίσιο πανεπιστημιακών σπουδών, ερευνητικών προγραμμάτων ή/και άτυπων μορφών εκπαίδευσης. Ας σημειωθεί ότι στη Σίφνο συνεχίζουν να έρχονται κάθε χρόνο για έρευνα και μαθήματα στο πεδίο φοιτητές αρχιτεκτονικής από την Αυστρία και τη Γερμανία με πρωτοβουλία των σχολών τους.

Συνολικά ο τομέας εξοικονόμησης ενέργειας και παραγωγής πράσινης / ανανεώσιμης ενέργειας προσφέρει σημαντικές δυνατότητες απασχόλησης όχι μόνο για τους ντόπιους αλλά και για νέους επιστήμονες και ειδικευμένο προσωπικό που κατάγεται από τη Σίφνο ή που θα επέλεγε να εγκατασταθεί στο νησί εφόσον σχεδιαστεί και προχωρήσει οργανωμένη η μετάβαση στην “πράσινη” εποχή. Εξάλλου και τα οικονομικά του δήμου θα μπορούσαν βελτιωθούν, αφού ο δήμος δαπανά ένα ποσό της τάξης του 500.000 ευρώ ετησίως για φωτισμό, λειτουργία των αφαλατώσεων και των βιολογικών καθαρισμών.

Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ θα συνεχίσει να παρεμβαίνει με εκδηλώσεις, ενημερωτικές καμπάνιες και πολιτικές πρωτοβουλίες για μια τέτοια προοπτική στο Ν Αιγαίο και για όσα νησιά είναι έτοιμα να συμμετάσχουν σε μια «πράσινη ενεργειακή επανάσταση».

Ο Νίκος Χρυσόγελος μετέφερε στο Δήμο τη δέσμευση της παράταξης ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ να στηρίξει ενεργά όποιες πρωτοβουλίες παρθούν στη Σίφνο προς αυτή την κατεύθυνση, μεταξύ άλλων και με τη μεταφορά εμπειρίας και τεχνογνωσίας, αξιοποιώντας και καλές πρακτικές ευρωπαϊκών δήμων. Σχετικές επαφές θα κάνει και στο συνέδριο των Ευρωπαίων Πράσινων Αυτοδιοικητικών, που διεξάγεται στο Βερολίνο, από 25-29 Μαΐου. και στο οποίο θα συμμετάσχει μαζί με άλλους Έλληνες Πράσινους Περιφερειακούς και Δημοτικούς Συμβούλους.

1.3. Θέματα καθαριότητας και ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων

Οι αλλαγές που επιφέρει ο “Καλλικράτης”, η οικονομική κρίση και οι περιοριστικές πολιτικές που εφαρμόζονται έχουν σοβαρές παρενέργειες στα θέματα καθαριότητας και διαχείρισης των απορριμμάτων. Το πρόβλημα, όμως, είναι πολύ πιο οξυμένο για τα νησιά εξαιτίας και των καθυστερήσεων στη λήψη αποφάσεων από το Υπουργείο Εσωτερικών για θέματα προσλήψεων και συμβάσεων. Τα πράγματα ξεκαθαρίζουν το νωρίτερα Μάιο και μέχρι να κινηθούν οι διαδικασίες έχει μπει καλοκαίρι, όταν οι απαιτήσεις στα νησιά  αυξάνονται όπως είναι γνωστό κατακόρυφα  ήδη από το Πάσχα λόγω του μεγάλου αριθμού επισκεπτών.

Στις συζητήσεις του Νίκου Χρυσόγελου με τη δημοτική αρχή διαπιστώθηκε πλήρης συμφωνία στην ανάγκη να προχωρήσει κατ΄ απόλυτη προτεραιότητα η μείωση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση των απορριμμάτων, ώστε για ταφή να οδηγούνται μόνο ελάχιστα υπολείμματα. Ήδη το Δημοτικό Συμβούλιο Σίφνου έχει εγκρίνει την ανάπτυξη προγράμματος οικιακής κομποστοποίησης από τον Σεπτέμβριο, ενώ υπήρξε πλήρης ταύτιση απόψεων για την ανάγκη να αναπτυχθούν οι αναγκαίες υποδομές ώστε ο χώρος ταφής να είναι μόνο για υπολείμματα απορριμμάτων.

Συμφωνήθηκε ότι δεν πρέπει να χαθεί χρόνος και η μελέτη που εκπονείται με ευθύνη της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΑΕ καθώς και η κατασκευή χώρου ταφής (έργα που έχουν ενταχθεί για χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους με το ποσό των 3.000.000 Ευρώ) θα πρέπει να διασφαλίσουν την ύπαρξη όλων των αναγκαίων ενεργειών και υποδομών για ανακύκλωση και κομποστοποίηση των απορριμμάτων, ώστε ο χώρος ταφής να δέχεται μόνο ελάχιστα υπολείμματα, όπως εξάλλου προβλέπει και η συμφωνία μεταξύ ελληνικού κράτους και Ταμείου Συνοχής (που χρηματοδοτεί τα σχετικά έργα). Μόνο έτσι ο Δήμος θα είναι εξασφαλισμένος ότι δεν θα βρεθεί κάποια στιγμή στη θέση – μετά από κάποιο έλεγχο της ΕΕ – να πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 31/1999 με την οποία τερματίζεται η λειτουργία χώρων που δέχονται ανεπεξέργαστα απορρίμματα. Η Σίφνος μπορεί με την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων να πετύχει και να ξεπεράσει τους στόχους που επιβάλλει η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία για:

–          μείωση των οργανικών απορριμμάτων που οδηγούνται προς ταφή (κατά τουλάχιστον 50% μέχρι το 2013 και κατά 65% μέχρι το 2020

–          ανακύκλωση των διαφόρων συσκευασιών κατά 75-80%

–          συνολική μείωση των απορριμμάτων που οδηγούνται προς ταφή κατά τουλάχιστον 50% μέχρι το 2020.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι η κομποστοποίηση οργανικών απορριμμάτων (αποφάγια από σπίτια και εστιατόρια, απόβλητα από ελαιουργία και τυροκομεία, γεωργικά υπολείμματα)  μαζί με την ανακύκλωση μπορούν να μειώσουν τα σκουπίδια που θάβονται κατά 80-95%, να πενταπλασιάσουν τον χρόνο ζωής του χώρου ταφής και να πετύχουν υψηλούς περιβαλλοντικούς στόχους. Μια «πράσινη» διαχείριση των απορριμμάτων του νησιού μπορεί να συμβάλλει και στην τουριστική προβολή της Σίφνου, στην προσέλκυση επισκεπτών που δίνουν μεγάλη σημασία στην περιβαλλοντική επίδοση των τόπων που επισκέπτονται αλλά και στην εκπαίδευση στελεχών της αυτοδιοίκησης από γειτονικά νησιά σε θέματα ολοκληρωμένης διαχείρισης.

Το κόστος υποδομών που απαιτούνται για την επεξεργασία των οργανικών απορριμμάτων με κομποστοποιητές κατάλληλους για το μέγεθος του νησιού είναι ιδιαίτερα χαμηλό,  συγκρινόμενο μάλιστα με τα έργα κατασκευής και συντήρησης χώρων ταφής απορριμμάτων. Για παράδειγμα, η αγορά ενός μηχανικού κομποστοποιητή μιας ποσότητας 1 τόνου οργανικών απορριμμάτων ημερησίως (ποσότητα που αντιστοιχεί στα οργανικά απορρίμματα 2000-2500 ατόμων), στην Ευρώπη κοστίζει 100 – 150.000 ευρώ. Ακόμα και η επεξεργασία των αποβλήτων του σφαγείου. που ολοκληρώνεται μπορεί να γίνεται με κομποστοποίηση. Προσωρινά αυτά θα μπορούσαν να στέλνονται σε εγκατάσταση της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Πάρου, όπως είχαν προσφερθεί να βοηθήσουν οι εκπρόσωποι της στην σχετική ημερίδα για τα θέματα αγροτικής πολιτικής στο Ν. Αιγαίο που είχε οργανώσει στις 2 Μαρτίου ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ στην Ρόδο.

Στη Σίφνο λειτουργεί εδώ και μερικά χρόνια ένα πετυχημένο πρόγραμμα διαλογής των υλικών συσκευασιών με 3 χωριστούς κάδους (ένας για χαρτί/χαρτόνι, ένας για γυαλί και ένας για ελαφρές συσκευασίες/πλαστικά, μέταλλα, μικρές συσκευασίες), στην οργάνωση του οποίου είχε βοηθήσει εθελοντικά ο Νίκος Χρυσόγελος. Ο Νίκος Χρυσόγελος μετέφερε στο Δήμο τη δέσμευση της παράταξης ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ να βοηθήσει το Δήμο και το νησί στην προώθηση της κομποστοποίησης και της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων στη Σίφνο (όπως και σε άλλα νησιά).

1.4. Διάβρωση παραλίας Πλατύ Γιαλού

Ο Νίκος Χρυσόγελος συζήτησε με τον Δήμαρχο Σίφνου κ Α.Μπαμπούνη τα θέματα της διάβρωσης της παραλίας του Πλατύ Γιαλού. Μέσα σε ελάχιστα χρόνια από την κατασκευή του έργου «αλιευτικό καταφύγιο Πλατύ Γιαλού» (το έργο ξεκίνησε το 2005 και ολοκληρώθηκε το 2009) διαπιστώνονται έντονα φαινόμενα διάβρωσης στην ακτή αυτή της Σίφνου. Διαπιστώνεται χειροτέρευση της κατάστασης, η άμμος έχει φύγει πολλά μέτρα από την ακτή, ενώ μέρος της έχει συσσωρευτεί προς την πλευρά της ακτής όπου έχει κατασκευαστεί το λιμενικό έργο.

Η παραλία του Πλατύ Γιαλού είναι πολύ ευάλωτη σε οποιοδήποτε φαινόμενο διάβρωσης, με δεδομένο ότι είναι πολύ στενή η λωρίδα γης μεταξύ υπαρχόντων κτιρίων και της θάλασσας και παραλλήλως είναι μια από τις πιο τουριστικές και χτισμένες ακτές της Σίφνου. Το περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος από την επέκταση της διάβρωσης θα είναι πολύ υψηλό για την τοπική κοινωνία. Ο κίνδυνος σε μερικά χρόνια να παρασυρθούν από τη θάλασσα κτίρια μεταξύ των οποίων τουριστικές εγκαταστάσεις, κεραμοποιεία και εστιατόρια είναι υπαρκτός, όπως αποδεικνύει η ευρωπαϊκή και διεθνής εμπειρία.

Στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Κυκλάδων είχε συζητηθεί το 2010 και είχε αποφασισθεί η υπογραφή προγραμματικής σύμβασης ανάμεσα στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, τον Δήμο Σίφνου, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Σίφνου και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα: «Έρευνα Συνθηκών Διάβρωσης Ακτών Σίφνου – Προτάσεις αντιμετώπισης» προϋπολογισμού 85.793 Ευρώ. Η σύμβαση δεν προχώρησε αλλά ούτε το συγκεκριμένα έργο δεν περιλήφθηκε σε αυτά που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του προϋπολογισμού της Περιφέρειας, παρά τις σχετικές επιστολές που είχε απευθύνει ο Δήμος προς την Περιφέρεια Ν Αιγαίου.

Ο Νίκος Χρυσόγελος κατέθεσε ήδη επερώτηση προς τον Περιφερειάρχη Ν. Αιγαίου κ Γ. Μαχαιρίδη ζητώντας να μάθει αν η Περιφέρεια σκοπεύει να αναλάβει το κόστος της σχετικής έρευνας και των έργων προστασίας της ακτής που θα προταθούν, με δεδομένο ότι για τα φαινόμενα διάβρωσης ευθύνεται η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κυκλάδων, ως αρμόδια τόσο για την έγκριση των μελετών όσο και για την παρακολούθηση κι επίβλεψη του έργου.  Κάλεσε μάλιστα την Περιφέρεια με αφορμή αυτά τα προβλήματα να επανεξετάσει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων ώστε να μην προκαλούνται βλάβες στο περιβάλλον και στην οικονομία, αλλά και να προωθήσει τις αρχές της Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης στο Ν. Αιγαίο.

2. Θέματα τοπικού ενδιαφέροντος

2.1. Πλατεία Ηρώου

Ο Νίκος Χρυσόγελος πρότεινε σχετικά με την πλατεία Ηρώου, να αξιοποιηθεί η ευαισθητοποίηση και παρουσία στο νησί αξιόλογων αρχιτεκτόνων που θα μπορούσαν να συμμετάσχουν, σε εθελοντικό επίπεδο, σε ένα διαγωνισμό αρχιτεκτονικών προτάσεων για την διαμόρφωση της πλατείας ως δημόσιου, κοινόχρηστου χώρου. Οι Σιφνιοί έχουν μεγάλη παράδοση, τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του 70, στην εθελοντική εργασία για την προστασία και διατήρηση των δημόσιων αγαθών (συντήρηση μονοπατιών, ξερολιθιών, εκκλησιών καθώς και του δημόσιου χώρου). Σε μια εποχή που τα οικονομικά (δημόσια και ιδιωτικά) είναι σε μεγάλη πίεση, είναι μια καλή ευκαιρία η πλατεία να αναβαθμιστεί με εθελοντική εργασία και προσφορά ευαισθητοποιημένων πολιτών που γνωρίζουμε καλά ότι υπάρχουν. Σε κάποιες εργασίας θα μπορούσαν να συμμετάσχουν και νέοι εθελοντές από άλλες περιοχές της χώρας ή και από άλλες χώρες σε συνεργασία με περιβαλλοντικές και εθελοντικές οργανώσεις που έχουν υλοποιήσει παρόμοιες δράσεις στη Σίφνο και στο παρελθόν.

2.2. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού – Δημοτικό κάμπινγκ

Ο Νίκος Χρυσόγελος επισήμανε ότι τα νησιά του Ν. Αιγαίου έχουν δυνατότητες να στραφούν σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο τουρισμού ώστε να επιλεγούν – υποστηριχθούν  μορφές τουρισμού που ενδυναμώνουν αντί να καταστρέφουν τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ενώ παράλληλα αποτελούν εργαλεία της στρατηγικής για διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτισμού των νησιών. Η οικονομία των νησιών πρέπει να είναι στον μέγιστο δυνατό βαθμό αλληλο-συμπληρούμενη και επαρκώς διαφοροποιημένη, και όχι απόλυτα εξαρτημένη από την τουριστική μονοκαλλιέργεια, πολύ περισσότερο από ένα μοντέλο μαζικού-καταναλωτικού τουρισμού χαμηλής ποιότητας. Ο τουρισμός  είναι ένας από τους σημαντικούς για τα νησιά και όχι μόνο οικονομικός τομέας αλλά δεν είναι όλες οι μορφές του βιώσιμες και προς όφελος της τοπικής οικονομίας και της νησιωτικής κοινωνίας συνολικά.

Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ παρουσίασε προσφάτως τις προτάσεις του για τις αλλαγές στο μοντέλο τουρισμού αλλά και για τους στόχους των προγραμμάτων προβολής των νησιών της περιφέρειας μας. Στο Ν Αιγαίο πρέπει να επιλέξουμε τι θέλουμε – δεν μπορεί να προωθούμε ταυτοχρόνως τα πάντα με δεδομένο ότι πολλά μοντέλα τουρισμού είναι ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Και αφού ξεκαθαρίσουμε τι επιλέγουμε, μετά θα απευθυνθούμε στις κατηγορίες τουριστών που έχουν τις ίδιες επιλογές με εμάς. Εάν συνειδητοποιούμε ότι το σημερινό μοντέλο μαζικού τουρισμού δεν είναι κατάλληλο για το Ν. Αιγαίο και θέλουμε να περάσουμε από τον μαζικό τουρισμό του 1,5 μήνα (Ιούλιος – Αύγουστος) στον βιώσιμο και υπεύθυνο τουρισμό των τεσσάρων εποχών πρέπει να επιλέξουμε – βασισμένοι σε σοβαρές έρευνες και ουσιαστικό διάλογο – σε ποιο «τύπο» τουριστών απευθυνόμαστε αλλά και τι θέλουμε / τι θέλουν να τους παράσχουμε επί πλέον «του ύπνου, της θάλασσας και του ήλιου». 

Για τη φετινή χρονιά, ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ πρότεινε οι υπάρχοντες στην Περιφέρεια Ν Αιγαίου πόροι για προβολή των νησιών – έτσι κι αλλιώς περιορισμένοι – να διατεθούν αποκλειστικά στην ανάδειξη των χαρακτηριστικών τοπικών προϊόντων και της κουζίνας του Ν. Αιγαίου και κάθε νησιού, με την προτροπή στους τουρίστες να αναζητούν αυτά τα προϊόντα.

    Ειδικά στη Σίφνο, υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες για να προωθηθούν, με οργανωμένο τρόπο, βιώσιμες μορφές τουρισμού των 4 εποχών (που σε λιγότερο ή περισσότερο αναπτυγμένη μορφή υπάρχουν ήδη στο νησί):

– Καθιέρωση ενός ετήσιου θεσμού παρουσίασης καινοτόμων μεθόδων πράσινης τεχνολογίας, πράσινης χημείας και πράσινων λύσεων για περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα εξοικονόμηση ενέργεια, παραγωγή πράσινης ενέργειας, αποθήκευση πράσινης ενέργειας, περιβαλλοντικά υπεύθυνα βιοκαύσιμα, συστήματα μηχανικής κομποστοποίησης, παραγωγή οικολογικών προϊόντων από φυσικές και ανανεώσιμες πρώτες ύλες και γενικότερα πράσινες λύσεις κατάλληλες να εφαρμοστούν σε νησιά, όπως η Σίφνος. 

– Οργανωμένη  συνεργασία του νησιού με ευρωπαϊκά και ελληνικά πανεπιστήμια και περιβαλλοντικούς φορείς για εκπαίδευση, θεωρητικά αλλά και στο πεδίο, σε θέματα βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε παραδοσιακούς οικισμούς, στο πλαίσιο πανεπιστημιακών σπουδών, ερευνητικών προγραμμάτων ή/και άτυπων μορφών εκπαίδευσης. 

– Βόλτα στα μονοπάτια της Σίφνου, γνωστά και πόλος έλξης για τους περιπατητές ήδη από τη δεκαετία του 50-60. Οικογενειακά ξενοδοχεία, εστιατόρια και η αγορά της Σίφνου έχουν επωφεληθεί από την παρουσία περιπατητών από όλη την Ευρώπη τους μήνες της άνοιξης και του φθινοπώρου. Η στροφή προς την διατήρηση και αποκατάσταση των μονοπατιών που έγινε τα τελευταία χρόνια αντανακλά την αναγνώριση του ρόλου τους που παίζουν στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος για το νησί, όχι απλώς τη διατήρησή τους ως μνημείο ενός μακρινού παρελθόντος.

– Σύνδεση τουρισμού, πρωτογενούς παραγωγής και γαστρονομίας: Η Σίφνος είναι γνωστή για την τοπική κουζίνα της. Αλλά δεν μπορεί να μένει μόνο στις εικόνες του παρελθόντος. Στη Σίφνο τα τελευταία χρόνια συντελείται μια στροφή στην ανάδειξη της τοπικής κουζίνας, στην καλλιέργεια της γης και στην παραγωγή τοπικών προϊόντων, ενώ διοργανώνεται και το Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας με συμμετοχή ομάδων από πολλά νησιά. Η στροφή αυτή πρέπει να ενισχυθεί και να υποστηριχθούν, μεταξύ άλλων, τόσο οι νέοι που θέλουν να ασχοληθούν με την καλλιέργεια (ιδιαίτερα τη βιολογική καλλιέργεια τοπικών ειδών) και την βιολογική κτηνοτροφία όσο και οι επαγγελματίες που αναδεικνύουν μια ποιοτική τοπική κουζίνα. Αυτό από μόνο του είναι ένα δυνατό εργαλείο προβολής του νησιού και προσέλκυσης ποιοτικού τουρισμού. Η Σίφνος θα μπορούσε να αναδειχτεί σε ένα νησί με άτυπες (ίσως αργότερα και πιο τυπικές) δομές εκπαίδευσης στη μαγειρική

– Περιπλάνηση στους πύργους- αρχαίες φρυκτωρίες της Σίφνου (6^ου -3^ου αι. π.Χ), τους μύθους αλλά και στην αρχιτεκτονική τους, αξιοποιώντας και σύγχρονα οπτικο-ακουστικά μέσα. Εβδομήντα πέντε αρχαίοι πύργοι, έχουν εντοπιστεί στο νησί. Στο πλαίσιο Πολιτιστικών Εκδηλώσεων,  την παραμονή του Αγίου Πνεύματος, γίνεται αναβίωση του συστήματος επικοινωνίας των αρχαίων πύργων και των τεσσάρων αρχαίων Ακροπόλεων με τη βοήθεια εθελοντών από όλο το νησί, που επικοινωνούν με σήματα καπνού και κατόπτρων, ζωντανεύοντας έτσι ένα αρχαίο σύστημα επικοινωνίας.

– Ξενάγηση στα μεταλλεία της Σίφνου, από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν καθώς και στα πετρώματα της, σε συνεργασία με πανεπιστημιακές σχολές, αλλά και με την αξιοποίηση σύγχρονου οπτικο-ακουστικού υλικού. Τα περισσότερα είναι σήμερα εγκαταλειμμένα και ένα χρησιμοποιείται για την απόρριψη και καύση των σκουπιδιών αν και αποτελούν εξαιρετικής σημασίας γεώτοπους της μεταλλευτικής ιστορίας της χώρας και εκεί υπάρχουν στοιχεία της οικονομικής διαδρομής της Σίφνου, και όχι μόνο. Τα μεταλλεύματα της Σίφνου ήταν γνωστά από την αρχαιότητα κι αναφέρονται από τον Παυσανία, τον Ηρόδοτο, το Στράβωνα και τον Πλίνιο. Στην περιοχή του Άη Σώστη λειτούργησε το πρώτο αργυρωρυχείου στον κόσμο (τέλη 4^ης-αρχές 3^ης χιλιετίας π.Χ.), που θεωρείται απ’  τους επιστήμονες ότι -στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτιστικής ανάπτυξης,  η λειτουργία αυτού του ορυχείου συνέβαλε αποφασιστικά  στο πέρασμα από την εποχή του λίθου στην εποχή του χαλκού. Το γεγονός αυτό  καταδεικνύει την αναγκαιότητα λήψης μέτρων που θα καταστήσουν το χώρο επισκέψιμο για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου του νησιού.

– Πολιτιστικές διαδρομές στα χωριά της Σίφνου με τη συμμετοχή των ντόπιων, στο παράδειγμα των πολύ πετυχημένων «Διαδρομών στην Μάρπησσα» της Πάρου (http://www.stimarpissa.gr), συνδέοντας τη διοργάνωση των πλούσιων πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνονται κάθε χρόνο στο νησί με την κινητοποίηση κατοίκων, φορέων   και φίλων – εθελοντών για να αναδειχθεί μέσα από το «παιχνίδι» η αρχιτεκτονική, η κοινωνική  και η περιβαλλοντική διάσταση των οικισμών, ιδιαίτερα του Αρτεμώνα, του Κάστρου, των Εξαμπέλων, της Καταβατής, της Απολλωνίας μέσα από προτεινόμενες διαδρομές και ειδική σήμανση, που θα καθοδηγεί τον επισκέπτη.

– Επέκταση του πολύ ενδιαφέροντος μουσικού σχολείου, που έχει γίνει θεσμός, ώστε να συνδυαστεί και με συνεύρεση μουσικών από διαφορετικές περιοχές και χώρες καθώς και για την εκπαίδευση σε διάφορα μουσικά όργανα της Μεσογείου, όπως αυτό που οργανώνει ο Ross Daly στην Κρήτη.

– «Στα ίχνη των…» μεγάλων ποιητών, λογοτεχνών, πολιτικών, καλλιτεχνών και άλλων προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν από τη Σίφνο, όπως του Κλεάνθη Τριανταφύλλου ή Ραμπαγά, του Ιωάννη Γρυπάρη, του Αντώνιου Μαγγανάρη- Δεκαβάλλε, της φημισμένης Σχολής της Σίφνου, του Στέλιου Σπεράντσα, του Θεοδόση Σπεράντσα, του Νίκου Χρυσόγελου (πρώτου υπουργού παιδείας επί Καποδίστρια) αλλά και πιο σύγχρονων, του Αριστομένη Προβελέγγιου,  του Τίτου Πατρίκιου, του Μανόλη Κορρέ  Η Σίφνος χαρακτηρίστηκε ως «νησί των ποιητών» αλλά θα μπορούσε να αναδειχτεί και σήμερα σε ένα νησί με άτυπες σχολές καλλιτεχνικής δημιουργίας για μαθητές, φοιτητές, ανθρώπους κάθε ηλικίας, με ξενάγηση στην ιστορία της λογοτεχνίας και  ποίησης.

–  Κεραμική. Σεμινάρια για αρχαρίους αλλά και φοιτητές, αρχιτέκτονες και ειδικούς για γνωριμία με την τέχνη του πυλού, την αρχιτεκτονική των κεραμοποιείων / τσικαλαριών / αγγειοπλαστείων, τις επιδράσεις και την εξέλιξη της αγγειοπλαστικής στα διάφορα νησιά, τον εικαστικό διάλογο καλλιτεχνών και αγγειοπλαστών (όπως αυτός που γίνεται τα τελευταία χρόνια Σίφνο). Διαδρομές-μονοπάτια (πραγματικά και «εικονικά» με τη χρήση πολυμέσων) που συνδέουν μεταξύ τους τα αγγειοπλαστεία στη Σίφνο  αλλά και με τα ίχνη τους σε γειτονικά (Νάξος, Πάρος, Άνδρος) αλλά και πιο μακρινά νησιά (Θάσος) όπου υπάρχει παρουσία Σιφνιών κεραμιστών. 

– Επιστημονική-περιβαλλοντική έρευνα που αφορά σε μικρούς υγροτόπους και βιοτόπους (πηγές, οι μικρές λίμνες στις Καμάρες, τα ρυάκια και οι χείμαρροι), φυσικές περιοχές,  τοπικές φυλές ζώων και τοπικούς σπόρους, παραδοσιακές καλλιέργειες, παρατηρήσεις πουλιών, όλες τις εποχές του χρόνου. Η Σίφνος διαθέτει έναν πολύ σημαντικό φυσικό και γενετικό πλούτο (πριν μερικά χρόνια είχε εντοπιστεί τοπική φυλή αγελάδας, της Κέας, που θεωρούνταν ότι είχε εξαφανιστεί), πολλά είδη φυτών, κάποια και ενδημικά, αλλά και δάση με κέδρους, βελανιδιές, σχίνα καθώς και αμμόλοφους και φυτά όπως τα κρινάκια της παραλίας. Διαθέτει μια σημαντική από άποψη ποιότητας και έκτασης περιοχή ΦΥΣΗ (ΝΑΤΟΥΡΑ) 2000, ένας σημαντικός βοτανικός παράδεισος μεσογειακού οικοσυστήματος (GR 4220012). Θα μπορούσε να αναζητηθούν μόνιμες συνεργασίες με Πανεπιστήμια και Περιβαλλοντικές Οργανώσεις για εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα, εκπαίδευση φοιτητών στο πεδίο, διεξαγωγής με συστηματικό τρόπο μεταπτυχιακών μαθημάτων και διδακτορικών εργασιών σε θέματα που απασχολούν τη Σίφνο αλλά και την ακαδημαϊκή κοινότητα.

– Εκπαίδευση σε θέματα ανακύκλωσης και ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων. Μια «πράσινη» διαχείριση των απορριμμάτων του νησιού μπορεί να συμβάλλει και στην τουριστική προβολή της Σίφνου, στην προσέλκυση επισκεπτών που δίνουν μεγάλη σημασία στην περιβαλλοντική επίδοση των τόπων που επισκέπτονται αλλά και στην εκπαίδευση στελεχών της αυτοδιοίκησης αλλά και πολιτών από γειτονικά νησιά σε θέματα ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, σε συνεργασία με φορείς που έχουν αντίστοιχη γνώση και εμπειρία.

– Μετατροπή του δημοτικού κάμπινγκ σε χώρο φιλοξενίας διεθνών συναντήσεων για περιβαλλοντικά και πολιτιστικά θέματα και άτυπων μορφών εκπαίδευσης. Το δημοτικό κάμπινγκ βρίσκεται σε μια πολύ ωραία τοποθεσία, αλλά χρειάζεται να ξανα-λειτουργήσει – αφού γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης των υποδομών και του εξοπλισμού του. 

 Τα τελευταία χρόνια έχουν αναληφθεί παρόμοιες πρωτοβουλίες, από φορείς ή άτομα,  που έχουν συνέχεια ή παραμένουν ακόμα αποσπασματικές. Χρειάζεται όμως τώρα να δυναμώσουν, να ενταχθούν σε έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό και να αποτελούν τμήματα μιας συμφωνημένης από την τοπική κοινωνία στρατηγικής για την οικονομική, τουριστική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα της Σίφνου. Γιατί όλα αυτά δεν έχουν τον χαρακτήρα μιας μονοδιάστατης δραστηριότητας αλλά αποτελούν ή μπορεί να αποτελούν κομμάτι και της τουριστικής και της οικονομικής και της πολιτιστικής και της περιβαλλοντικής πολιτικής.